De LEF-structuur: De vraag van vandaag, De denkers en de dingen en Doen. 

Iedere LEF-les bestaat uit de drie D’s: De vraag van vandaag, De denkers en de dingen en Doen.

Het doel van iedere les is dat de leerlingen een eigen antwoord formuleren op ‘de vraag van vandaag’, door ‘doen’, met behulp van ‘de denkers en de dingen’.

De vraag van vandaag is de levensbeschouwelijke vraag die in deze les centraal staat, afgeleid van levensvragen, morele dilemma’s en filosofische vraagstukken. ‘De denkers en de dingen’ zijn levensbeschouwelijke, ethische en filosofische inhouden die verschillende perspectieven op deze vraag bieden. En het ‘doen’ is de vrije experimenteerruimte waarin de leerlingen tot eigen antwoorden op ‘de vraag van vandaag’ komen, door middel van werkvormen op basis van ervaringsgericht onderwijs en samenwerkend leren. Die werkvormen leiden tot de ontwikkeling van zeven moreel vormende competenties: de zeven LEF-competenties.

De uitvoer – Ervaringsgericht onderwijs in een gewoon klaslokaal

Ervaringsgericht onderwijs houdt in dat de leerling eerst zelf mag ervaren – iets zien, voelen, proeven, ruiken, verbeelden, bedenken; via een voorwerp, spel, experiment, onderzoek, uitvinding, simulatie, gespreksstarter, dialoog of debat bijvoorbeeld – allemaal ervaringen die binnen de luttele vierkante meters van een klaslokaal opgezet kunnen worden. Daarna ontstaat door de gezamenlijke of individuele verwerking van deze ervaring nieuw inzicht. Dat nieuwe inzicht is het leerdoel en -effect van ervaringsgericht onderwijs. In het geval van de LEF-lessen ziet dit nieuwe inzicht er uit als een eigen antwoord op ‘de vraag van vandaag’.

De richting – Morele vorming

De hulpmiddelen die je als docent hebt om deze ervaringen tot morele vorming te laten leiden zijn: 1) de vorm van ‘de vraag van vandaag’, 2) de inhoud van ‘de denkers en de dingen’ en 3) de aard van de ervaringsgerichte werkvormen bij ‘doen’. Daarnaast maak je gebruik van je pedagogische houding, zie bijvoorbeeld de tips voor een klassengesprek volgens socratische pedagogiek.

Bij het leerproces ‘ervaren en daar lering uit trekken’ hoort dat de leeropbrengst uiteindelijk het onderbouwde inzicht van de leerling zelf is, en niet gefixeerde inhoud van de docent. Je stelt leerlingen hiermee in staat zichzelf te vormen tot kritische, onafhankelijke mensen die goed kunnen reflecteren, dialogiseren, interpreteren, motiveren, verbeelden, ethisch handelen en samenwerken.

De opbrengst – waarom is het nu zo belangrijk om dit allemaal te kunnen?

Als je jezelf oefent in het zien en beantwoorden van levensvragen, morele dilemma’s en filosofische vraagstukken, dan ontwikkel je jezelf. En dat is belangrijk, want als je jezelf ontwikkelt, leer je hoe je invloed kunt uitoefenen op de wereld. De filosoof J. W. von Goethe schreef hier al over:

‘Er bestaat geen verschil tussen wie zichzelf ontwikkelt, en wie invloed uitoefent op de wereld.’ – Parafrasering van J. W. von Goethe, 1749 – 1832

Je leert tijdens het vak LEF hoe je kunt nadenken en wat jij belangrijk vindt. Je leert je in te leven in anderen en je leert wat zij willen. Je leert daarmee omgaan en daardoor leer je invloed uitoefenen op de wereld.

Wanneer je jezelf ontwikkelt – via LEF; via de begeleide ontdekking van ethiek, esthetiek, retorica, de confrontatie met het anders-zijn van de ander, verwondering over de wereld en haar verhalen en reflectie op je handelingsmogelijkheden – dan leer je de wereld begrijpen.

Je ontwikkelt dan zowel ‘begrip voor’ de wereld als ‘grip op’ de wereld; je eigen denk- en leefwereld en de bredere samenleving. Begrip voor en grip op creëren samen de mogelijkheid tot goed handelen. Oftewel: Door het vak LEF leer je leven.

Want als jij weet wat goed handelen is, dan kun je dat ook gaan doen. Dit vak helpt je te ontdekken hóé je dat dan kan doen, jezelf ontwikkelen en daarmee invloed uitoefenen op de wereld, jouw eigen leefwereld en de bredere samenleving. Wat Von Goethe zo’n tweehonderd jaar geleden al zei is nog steeds heel actueel, dus.

– – – – – –

Wil je iets van mijn werk gebruiken? Dat mag uiteraard. Ik wil je wel vragen lefonderwijs.nl als bronvermelding te noemen. En, gewoon uit nieuwsgierigheid: Ik vind het heel leuk als je me een berichtje ter notificatie stuurt.

Meer weten? Klik hier of stuur een e-mail.